حکمرانی فضای مجازی بر اساس انگاره مشروعیت فنی-دانشی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: پژوهشگر، گروه مطالعات بنیادین، پژوهشگاه فضای مجازی، دانش آموخته دکتری فلسفه، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 سرپرست پژوهشگاه فضای مجازی دکتری کلام اسلامی دانشگاه قم

3 دانشیار، گروه جامعه شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

در این مقاله با تحلیل ممزوج شدن فناوری و حاکمیت در عصر مدرن و تشدید این امتزاج در عصر مجازی، انگاره‌ای از مشروعیت را مطرح می‌کنیم که نام آن را مشروعیت فنی-دانشی گذاشته‌ایم. این انگاره، انگاره‌ای توصیفی درباره مشروعیت اعمال اقتدار و حکمرانی در دوران مدرن و مجازی است. مطالعه دو کلان‌الگوی حاکمیتِ عدالت-محور در رویکرد سنتی و حاکمیتِ مصلحت-امنیت-محور در درون مدرن که به تکثیر فناوری‌ّهای امنیتی، حاکمیتی و قدرت در این عصر منجر شده است، مسیر تحلیلی ما برای رسیدن به مفهوم مشروعیت فنی-دانشی است. در پرتو این مفهوم، پاره‌ای از اصلی‌ترین مشکلات حکمرانی فضای مجازی از جمله حکمرانی سکوها و محتوا در فضای مجازی را بررسی و راه‌حل‌هایی متناسب با اقتضائات کنونی فضای مجازی برای آن‌ها پیشنهاد داده‌ایم. اولویت‌دهی به سکوها، تقویت انحصار بومی و حکمرانی مضاعف از طریق تکثربخشی به بازیگران بین‌المللی حاضر در فضای مجازی ایران سه ضلع راه‌حل پیشنهادی ما برای مشکل فرسایش حاکمیت ملی در عرصه مجازی است.

کلیدواژه‌ها


کاپلستون، فردریک،(۱۳۸۲)، تاریخ فلسفه: فیلسوفان انگلیسی از هابز تا هیوم، ترجمه امیر جلال‌الدین اعلم، تهران: انتشارات سروش.
کلوسکو، جورج،(۱۳۹۲)، تاریخ فلسفه سیاسی: از ماکیاولی تا منتسکیو، ترجمه: خشایار دیهیمی، تهران: نشر نی.
افلاطون،(۱۳۶۷)، مجموعه آثار، ترجمه: محمدحسن لطفی و رضا کاویانی، تهران: انتشارات خوارزمی.
فارابی، ابونصر(۱۴۰۵ق)، الجمع بین رأی الحکیمین، تهران: انتشارات الزهراء.
فارابی، ابونصر(۱۹۹۵م)، آراء اهل المدینه الفاضله و مضاداتها، بیروت: مکتبه الهلال.
فارابی، ابونصر(۱۳۵۸) سیاست مدینه، ترجمه سیدجعفر سجادی، تهران: انجمن فلسفه ایران.
فارابی، ابونصر(۱۳۷۹) اندیشه های اهل مدینه فاضله، ترجمه جعفر سجادی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
فوکو، میشل،(1388). مراقبت و تنبیه، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهان‌دیده، تهران: نشر نی.
فوکو، میشل(1383). اراده به دانستن، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
فوکو، میشل(1390). باید از جامعه دفاع کرد، ترجمه رضا نجف‌زاده، تهران: رخداد نو.
ناظمی، امیر(۱۳۹۹) دنیای تلویزیون‌سازهای بی‌برنامه، روزنامه همشهری: ۱۰ شهریور ۱۳۹۹.
Foucault, Michel (2007). Security, Territory, Population: Lectures at the College De France 1977-78, translated by Graham Burchell, Palgrave Macmillan.
Heidegger (1997). The Question Concerning Technology and Other Essays, translated by William Lovitt, Garland Publishing.
Peter, Fabienne (2017) Political Legitimacy, The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2017 Edition), Edward N. Zalta (ed.), URL = <https://plato.stanford.edu/archives/sum2017/entries/legitimacy/>.
Rawls, John (1993) Political Liberalism, New York: Columbia University Press.
Weber, Max (1964) The Theory of Social and Economic Organization, Talcott Parsons (ed.), New York: Free Press.
Persily, Nathaniel & Joshua a. Tucker (2020) Social Media and Democracy, Cambridge University Press.
Lu, Jia & Xinchuan Liu (2018) The Nation-State in the Digital Age: A Contextual Analysis in 33 Countries, International Journal of Communication (12): 110-130.
Abert, James (1974) Defining the policy-making function in government: An organizational and management approach, Policy Sciences volume 5, pages245–255.
John, Richard R. (2019) Freedom of expression in the digital age: a historian’s perspective, Church, Communication and Culture, 4:1, 25-38, DOI: 10.1/23753234.2019.1565918.