چشم اندازی به آموزش معماری در گام دوم انقلاب اسلامی؛ ضرورت تحول در «برنامه و سرفصل رشته معماری» مبتنی بر «حکمت اسلامی» و متناسب با «بوم ایرانی»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهیدرجایی(ره)، تهران، ایران

چکیده

انقلاب اسلامی در تداوم راه انبیاء الهی با آرمان «حیات طیبه» جامعه توسط امام و امت شکل گرفت. مراحل تکوین این انقلاب به سوی «تمدن نوین اسلامی-ایرانی» در نظر رهبری حکیم، شامل پنج مرحله «انقلاب، نظام، دولت، جامعه و امت» اسلامی می باشد. اکنون در آستانه گام دوم انقلاب در مرحله «دولت اسلامی» هستیم که باید ارکان نظام در عمل و بر اساس یک «الگوی اسلامی-ایرانی» پیشرفت، ساماندهی بشوند. وزارت عتف بعنوان یکی از ارکان حاکمیت که متولی امر «آموزش، پژوهش و فناوری» در کشور است، باید در همین راستا جهتگیری کند. هدف از این تحقیق، جستجوی سرنخهایی برای آغاز این تحول است. پرسش تحقیق آن است که «آنچه یک مهندس معمارِ در تراز انقلاب اسلامی باید درباره معماری بداند و بتواند، چیست؟». محدوده تخصصی تحقیق، «برنامه و سرفصل دروس رشته معماری» در مقطع کارشناسی، بعنوان سند مبنای وزارت «عتف» در دانشکده های معماری است. طی یک بازاندیشی در تعریف «معماری و معمار»، می‌توان یک بازتعریف از «آموزش معماری و تربیت معماران» داشت و برای دانشکده های معماری در تراز جمهوری اسلامی، طرحی نو درانداخت، بگونه ای که در راستای الگوی پیشرفت «اسلامی-ایرانی» کشور باشد. همچنین برای تبیین بهتر تمایز این نگاه با نگرش کنونی، نقدی بر برنامه مصوب این رشته با روش تحلیل محتوا با بهره‌گیری از مدلسازی «ستون فقرات ماهی» انجام شده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که برنامه و سرفصل دروس رشته معماری باید ابتدا به دو بخش «اسلامی و ایرانی» دسته بندی شود و در هر بخشی چهار رُکن «ساماندهی، مکان، انسان و محیط» مبتنی بر «حکمت اسلامی و متناسب با بوم ایرانی» بازتعریف و آموزش داده شود. بدیهی است که لازمة کارآمدی و اثربخشی این تحول در برنامه، تربیت اساتیدی است که بعنوان افسران این جهاد، مربّی معماران شایسته برای شکلگیری معماری شایسته باشند، که از «کوزه همان برون تراود که در اوست.

کلیدواژه‌ها


اصغری صالح،(1392)، دانشگاه اسلامی یکی از شاخص‌های تمدن سازی اسلامی، ضرورت و چگونگی آن در اندیشه امام خمینی(ره). کنگره پیشگامان پیشرفت. مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.
جوادی آملی، عبدالله(1400)، اسلامی شدن دانشگاه‌ها، همایش «آینده فلسفه در ایران» . گروه فلسفه دانشگاه شهید مطهری.
نقره‌کار، سلمان(1400)، چهل گام تا تدوین «مکتب معماری اسلامی» - (درجستجوی الگویی برای بهره‌مندی جامع از آموزه‌‌های «حکمت اسلامی» در «معماری»). پژوهش‌های معماری اسلامی، 123.
مختار،(1389 )، نقش دانشگاه در جامعه از منظر امام خمینی(ره). کنگره ملی بررسی اندیشه‌های فرهنگی اجتماعی حضرت امام خمینی(ره). استان البرز : جهاد دانشگاهی
جوادی آملی، عبدالله. پرسمان دانشگاهیان. بازیابی از پرسمان دانشگاهیان:
جوادی آملی، عبدالله. انقلاب فرهنگی. بازیابی از پرسمان دانشگاهیان:
خامنه‌ای، سید علی. بیانیه «گام دوم انقلاب» خطاب به ملت ایران. بازیابی از دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای:
خامنه‌ای، سید علی. فیش‌های الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی. بازیابی از دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله خامنه‌ای:
خامنه‌ای، سید علی. فرآیند انقلاب اسلامی. بازیابی از دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای:
کتابخانه، دانشگاه و دانشگاهیان از دیدگاه امام خمینی(ره). (بدون تاریخ). بازیابی از پرتال امام خمینی(ره):
مشرق. فرآیند پنجگانه تحقق اهداف انثلاب اسلامی در نگاه مقام معظم رهبری. بازیابی از خبرگزاری مشرق:
نمودار استخوان ماهی. بازیابی از سایت متمم: