واکاوی اربعین حسینی؛ ترسیم تصویری فراگیر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گرایش سیاست‌گذاری عمومی، دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام تهران، ایران

2 استادیار، گروه سیاست‌گذاری و حکمرانی، دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام تهران، ایران

چکیده

اربعین حماسه‌ای است که توسط محبان و مشتاقان امام حسین علیه‌السلام و در مواقع بسیاری، خارج از اراده‌ی بشری رقم می‌خورد، لکن نباید از ضرورت پرداختن به اقدامات کلان و اساسی غفلت داشت. در مدیریت خدمات به اربعین، نقایص مختلفی وجود دارد. برای مثال، دستگاه‌های مختلفی برای خدمات‌رسانی و تمشیت امور خود را مؤظف می‌دانند که آرایش سازمان‌ها و ادارات را پیچیده کرده است. یکی از نقایص سیاستی، نبود تصویری از اربعین است که جامع رویکردها و نظرات موجود در تشریح اربعین باشد. چنین تصویری در مواقع حساس و خطرگاه‌ها کاربرد دارد و ثمرات اربعین را دسترس‌پذیرتر می‌سازد. لذا، سؤال پژوهش حاضر آن است که «تصویر جامع از اربعین حسینی کدام است؟» لذا این پژوهش با روش تحلیل مضمون انجام شده است. طبق یافته‌های این پژوهش، از 128 گزاره اولیه، 106 مضمون به دست آمد و از آن میان، 13 مفهوم استخراج شد. در نهایت نیز از میان مفاهیم، سه مقوله به دست آمد که عبارت است از «امت»، «یاری‌گر» و «ظهور حضرت حجت ارواحنافداه». نتیجه آن که اربعین امتی است که به نحوی روزافزون برای نصرت امام عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف آمادگی هرچه بیشتری کسب می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of Arbaeen Hosseini: Drawing a comprehensive picture

نویسندگان [English]

  • Mohammad Amin Hakemi 1
  • Mohammad Sadegh Nosrat Panah 2
1 PhD student, Public Policy, Faculty of Islamic Studies and Political Science, Imam Sadeq University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Policy and Governance, Faculty of Islamic Studies and Political Science, Imam Sadeq University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Arbaeen is an epic that is created by the lovers and enthusiasts of Imam Hussein (peace be upon him) and in many cases, outside of human will, but the necessity of addressing major and fundamental measures should not be neglected. There are various shortcomings in the management of services for Arbaeen. For example, various agencies consider themselves responsible for providing services and facilitating affairs, which has complicated the arrangement of organizations and departments. One of the policy shortcomings is the lack of a picture of Arbaeen that is comprehensive of the approaches and opinions available in describing Arbaeen. Such a picture is useful in sensitive and dangerous times and makes the fruits of Arbaeen more accessible. Therefore, the question of the present research is: "What is the comprehensive picture of Arbaeen Husseini?" Therefore, this research was conducted using the content analysis method. According to the findings of this research, 106 themes were obtained from 128 initial statements, and 13 concepts were extracted from them. Finally, three categories were obtained from the concepts: "nation", "helper", and "the appearance of the Imam of the Sacrifice of Souls". The result is that Arba'een is a nation that is increasingly preparing for the victory of the Imam of the Age, may God have mercy on him.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arbaeen
  • Image . Ummat . To support
  • Imam Zaman
قرآن
نهج البلاغه
ابراهیم حاجیانی. (۱۴۰۰). ارزیابی راهبردی فرآیند سیاست‌گذاری مواجهه با مسائل اجتماعی در ایران. پژوهش انحرافات و مسائل اجتماعی، سال ۱، شماره (۱)، صص ۱-۳۱.
ابن‌قولویه. (۱۳۸۹). کامل الزیارات (ترجمه محمدجواد ذهنی تهران). تهران: پیام حق.
ارسلان ویسی، محسن شاکرینژاد، و هادی البرزی. (۱۴۰۳). پیاده‌روی اربعین به‌مثابه یک رسانه برای جامعه تشیع. دین و ارتباطات، سال ۳۱ شماره (۱)،صص ۱-۳۷.
اکرم گروسی. (۱۴۰۳). پیاده‌روی اربعین و نمایش مینیمالی از زیست آرمانی شیعی، بیم‌ها و امیدها. پژوهش‌های اجتماعی اسلامی. بازیابی‌شده از https://iss.razavi.ac.ir/article_1946.html
امام خمینی (ره). (۱۳۸۵). صحیفه امام (جلد ۲۱). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
امیر هاشمی مقدم. (۱۴۰۲). انسان‌شناسی زیارت: مطالعه‌ای در آسیب‌شناسی مراسم اربعین. پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران، ۱۳(۱)، ۲۱۵-۲۳۳.
امیرمهدی مناقبی. (۱۴۰۲). آسیب‌شناسی و ارائه راهکارهای پیش‌روی ایرانیان در زیارت اربعین (گزارش پژوهشی). تهران: گروه بررسی‌های راهبردی میراث.
امین فرجی، محمدمهدی ذوالفقارزاده کرمانی، و رضا باقری کاهکش. (۱۳۹۶). تحلیلی بر تدوین الگوی سرمایه اجتماعی شهری بر مبنای جریان اربعین. مدیریت سرمایه اجتماعی،سال ۴، شماره(۴)، صص ۴۷۵-۴۹۹.
جواد حق‌گو. (۱۴۰۲). امکان‌سنجی تبیین سازه‌انگارانه پدیده «پیاده‌روی اربعین» و لزوم بازاندیشی فرانظری/نظری دانش روابط بین‌الملل در فهم جهان آینده. آینده‌پژوهی انقلاب اسلامی،سال ۴، شماره (۳)، صص ۳۴-۴۹.
جواد محدثی. (۱۳۹۳). مضامین زیارت اربعین. فرهنگ زیارت، ۱۰۳-۱۱۴.
حافظ نجفی. (۱۳۹۷). دستاوردهای اخلاقی پیاده‌روی اربعین (با رویکردی بر اخلاق حسینی). فرهنگ زیارت، ۶۵-۸۴.
حمید احمدی. (۱۳۹۷، ۳ آبان). بیست و دومین شماره نشریه اربعین. بازیابی‌شده از http://www.alarbaeen.ir/Books/Show/46
خبرگزاری تسنیم. (۱۴۰۳، ۴ خرداد). بیش از ۲۱ میلیون نفر در زیارت اربعین کربلا شرکت کردند. بازیابی‌شده از https://tn.ai/3147957
خبرگزاری رسا. (۱۴۰۱، ۵ شهریور). هفتمین گردهمایی فعالان مردمی اربعین در مسجد جمکران برگزار شد. بازیابی‌شده از https://rasanews.ir/fa/news/718119/
زهرا ماهر. (۱۴۰۳). تحلیل مردم‌شناسانه پیاده‌روی اربعین با استفاده از نظریه آیین‌های گذار. اسلام و مطالعات اجتماعی، ۳۸-۶۶.
ساجده‌الزهرا مهری، و مرضیه صادقی. (۱۴۰۱). بازخوانی آموزه امامت در اندیشه ابن‌میثم بحرانی. کلام‌پژوهی، ۷۷-۹۵.
سعید طاووسی مسرور. (۱۴۰۰، ۷ تیر). اربعین؛ از دیرباز تا امروز. بازیابی‌شده از https://shrr.ir/000LIn
سید محسن قندی، و میثم شکوری. (۱۳۹۵). شهر اربعین (مدینه‌الاربعین)؛ رهیافتی نو به مفاهیم آرمان‌شهر شیعی. مسجد و مهدویت، ۱۰۳-۱۱۶.
سید مهدی صادقی. (۱۳۹۷، ۳ آبان). بیست و دومین شماره نشریه اربعین منتشر شد. بازیابی‌شده از http://www.alarbaeen.ir/Books/Show/46
سیدمحمد بنی‌هاشمی. (۱۳۸۸). غربت امام عصر عجل‌الله‌فرجه. تهران: انتشارات منیر.
عبدالحمید بیات، و محمدتقی کرمی. (۱۴۰۳). قدرتِ زمانِ مقدس: مردم‌شناسی تفسیری از کنش‌های عراقیان در ایام مرتبط با عاشورا. مطالعات فرهنگ ارتباطات، ۱۲۳-۱۶۰.
علی‌اکبر قرشی. (۱۳۷۱). قاموس قرآن. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
علی حاجی‌غلام سریزدی. (۱۴۰۳). فراترکیب مطالعات پیاده‌روی اربعین در جهت شناسایی الگوی عوامل مؤثر. مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، ۳۰۷-۳۴۴.
علیرضا پناهیان. (۱۳۹۷، ۳ آبان). بیست و دومین شماره نشریه اربعین. ستاد مرکزی اربعین حسینی، کمیته فرهنگی و آموزشی. بازیابی‌شده از http://www.alarbaeen.ir/Books/Show/46
غلامرضا تاج‌بخش، و ابراهیم عباس‌پور. (۱۴۰۱). بازاندیشی در ایجاد تمدن نوین اسلامی از طریق فراترکیب پژوهش‌های پیاده‌روی اربعین. مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، ۱-۳۴.
محسن محمدی. (۱۴۰۲). تحلیل فرهنگی–اجتماعی الگوی زیارتی زیارت اربعین. پژوهشنامه تاریخ، سیاست و رسانه، ۱۵-۴۰.
محمد بن یعقوب کلینی. (۱۳۶۵). اصول کافی. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
محمد سالم محسنی. (۱۴۰۱). اربعین امام حسین(ع) و جریان بازگشت اهل‌بیت به کربلا. فصلنامه شیعه‌شناسی، ۱۶۳-۱۸۲.
محمدرضا پویافر، و مینا صالحی. (۱۴۰۳). تحلیل وضعیت و پیشنهادهای سیاستی برای ارتقای کیفی مشارکت دانشگاهیان در پیاده‌روی اربعین. مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، ۱۶۶-۱۹۲.
محمدرضا قائمی‌نیک. (۱۴۰۲). زیارت، میانجی شهر و آرمان‌شهر: تأملی در ظرفیت‌های پیاده‌روی اربعین برای ترسیم آرمان‌شهر. پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، ۳-۲۶.
مرتضی جوادی آملی. (۱۳۸۲). فلسفه زیارت و آیین آن. قم: اسرا.
مرتضی مقتدایی، و علیرضا ازغندی. (۱۳۹۵). آسیب‌شناسی سیاست‌گذاری فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، ۱۲(۳۴)، ۷-۲۶.
معصومه لبافی، و علی صادق‌زاده. (۱۴۰۳). بررسی و تحلیل پایان‌نامه‌های ارائه‌شده با موضوع اربعین در ایران. معارف حسینی، ۹(۳۵)، ۲۵-۵۰.
مهدی قاسمی، مصاحبه‌کننده: محمدامین حاکمی. (۱۴۰۳). نقش دولت در سیاست‌گذاری اربعین (۱۰ مهر).
هادی غیاثی. (۱۳۹۷). ابعاد تمدنی نهاد زیارت در فرهنگ شیعی. پژوهشنامه حج و زیارت، سال ۳، شماره(۲)، ۱۳۷-۱۶۸.
دوره 4، شماره 13 - شماره پیاپی 13
بهار 1404
اردیبهشت 1404
صفحه 11-37
  • تاریخ دریافت: 04 آذر 1403
  • تاریخ بازنگری: 09 فروردین 1404
  • تاریخ پذیرش: 01 اردیبهشت 1404
  • تاریخ انتشار: 10 اردیبهشت 1404